ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի զեկույցում ընդգծվել է պատերազմի ժամանակ Արդբեջանի ռազմական հանցագործությունների կատարման փաստը և Թուրքիայի ներգրավվածությունը

Մարտի 30-ին ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը հրապարակել է 2020-ին Ադրբեջանում մարդու իրավունքների վերաբերյալ զեկույցը: «Կառավարությունը չի պատժել մարդու իրավունքների ոտնահարումներ կատարած պաշտոնյաների մեծ մասին. անպատժելիությունը մնում է խնդիր»: Նշված է զեկույցի ամփոփման մեջ: 

Մարդու իրավունքների կարևոր խնդիրները ներառում են. ապօրինի կամ կամայական սպանություն, խոշտանգում, կամայական կալանք, դաժան և երբեմն կյանքին սպառնացող բանտային պայմաններ, քաղբանտարկյալներ, ազատ արտահայտման, մամուլի և ինտերնետի մեծ սահմանափակումներ, ներառյալ լրագրողների նկատմամբ բռնությունը, զրպարտության և զրպարտության քրեականացումը, կասկածելի մեղադրանքներով լրագրողների հետապնդումն ու բանտարկումը: 

Մարդու իրավունքների խախտման շատ դեպքերի թվարկման շարքում նշվում է նաև Արցախյան պատերազմի ընթացքում Բաքվի կատարած ռազմական հանցագործությունները։ «Լեռնային Ղարաբաղի զինված հակամարտության հետ կապված մարդու իրավունքների նշանակալի խնդիրները ներառում էին անօրինական սպանություններ, խաղաղ բնակիչների զոհեր և անմարդկային վերաբերմունք»: Մասնավորապես նշվում է միջազգային Ամնիստի կազմակերպության կողմից հրապարակված տեսանյութերի մասին, որոնցում հստակ երևում է ադրբեջանակն զինվորների կողմից գերեվարված հայերի հանդեպ վայրագությունների դեպքերը: 

Հավաստի հաղորդումներ եղան այն մասին, որ ադրբեջանական ուժերը բռնության են ենթարկել իրենց մոտ գերության մեջ գտնվող զինվորներին և խաղաղ բնակիչներին, ասված է Պետ դեպարտամենտի զեկույցում: «Օրինակ, դեկտեմբերի 2-ին Human Rights Watch- ը հաղորդեց, որ ադրբեջանական ուժերը անմարդկային վերաբերմունք են ցուցաբերել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության մեջ գերված բազմաթիվ էթնիկ հայ զինվորների նկատմամբ: Զեկույցի համաձայն ՝ ադրբեջանական ուժերը ձերբակալվածներին ֆիզիկական բռնության և նվաստացման են ենթարկել»: 

«Ադրբեջանի զինված ուժերը, ենթադրաբար, օգտագործել են ծանր հրետանային հրթիռներ, մարտական ​​անօդաչու թռչող սարքեր (ԱԹՍ) և օդային ռումբեր, ինչպես նաև կասետային զինամթերք ՝ հարվածներ հասցնելով Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական օբյեկտներին»,- նշված է զեկույցում:

Ըստ Human Rights Watch- ի, հաղորդվում է, որ Ադրբեջանի զինված ուժերը Ստեփանակերտի դեմ օգտագործել են հրետանային հրթիռներ, օդային ռումբեր և կասետային զինամթերք և հարվածներ հասցրել քաղաքացիական ենթակառուցվածքներին: Ըստ ՀՀ կառավարության և հայկական լրատվամիջոցների հաղորդագրությունների, հարվածներ են հասցվել բժշկական կենտրոնների և շտապօգնության մեքենաների, սննդի պաշարների, մշակաբույսերի, անասունների, էլեկտրաէներգիայի և գազի կայանների, խմելու ջրի կայանների, ինչպես նաև դպրոցների և նախադպրոցական հաստատությունների վրա: BBC- ի փոխանցմամբ՝ Արցախի ամենամեծ քաղաքում ՝ Ստեփանակերտում, շատ տներ մնացել են առանց էլեկտրականության և ջրի: 

Չնայած զեկույցում ասվում է, որ Ադրբեջանի կառավարությունը հերքել է այս փաստերը, այնուհանդերձ զեկույցում բերվում են միջազգային հեղինակավոր կազմակերպությունների հավաքագրած փաստական տվյալների օրինակները: «Տարբեր միջազգային դիտորդների կարծիքով, Ադրբեջանի զինված ուժերը բազմիցս հարվածներ են հասցրել Ստեփանակերտում տեղակայված մարդասիրական կազմակերպություններին, ինչպիսիք են ԿԽՄԿ-ն և HALO Trust- ը:

Հոկտեմբերի 2-ին Ադրբեջանի զինված ուժերը հարվածներ հասցրեցին Ստեփանակերտի շտապօգնության վարչական շենքին ՝ վիրավորելով անձնակազմի 9 անդամի, սպանելով մեկին: Հաղորդվում է, որ հոկտեմբերի 14-ին երեք ինքնաթիռ ռումբեր են նետել Մարտակերտի ռազմական հիվանդանոցի վրա ՝ վնասելով հիվանդանոցը և ոչնչացնելով բժշկական մեքենաները: Հոկտեմբերի 28-ին ավելի քան 15 հարվածներ հասցվեցին Ստեփանակերտի և Շուշիի տարբեր շրջաններին: Ադրբեջանական հրթիռը խոցել է Շուշիյում մարդասիրական գործառույթներ իրականացնող փրկարարական անձնակազմը, ինչի արդյունքում զոհվել է մեկ մարդ, հինգը ծանր վիրավորվել է: Մեկ այլ հրթիռ, բարձր ճշգրտության LORA տեսակի, հարվածել է Ստեփանակերտի հիվանդանոցի ծննդատանը: Ավելի ուշ հիվանդանոցում հայտնաբերվել են չպայթած հրթիռներ: Նոյեմբերի 2-ին ադրբեջանական անօդաչու ինքնաթիռը ոչնչացրեց Ասկերանի շրջանի քաղաքացիական անձանց քաղցրահամ ջուր տեղափոխող հրշեջ մեքենան»:

ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի հրապարակած զեկույցում ընդգծել է նաև պատերազմին Թուրքիայի մասնակցության փաստը:

«Այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանը, թուրքական աջակցությամբ, վերահսկողության տակ վերցրեց չորս շրջանները..., Ռուսաստանի միջնորդությամբ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև նոյեմբերի 9-ին հայտարարված հրադադարի ռեժիմը հանգեցրեց երեք լրացուցիչ շրջանի վերահսկողության խաղաղ փոխանցմանն Ադրբեջանին, ինչպես նաև ռուս խաղաղապահների տեղակայմանը տարածաշրջանում»,-ասված է զեկույցում: