կարևոր
2281 դիտում, 3 տարի առաջ - 2020-04-24 02:02

«Lուսանկարչական պատմություններ Հայոց ցեղասպանության մասին»․ ՀԱՅ ԿԻՆԸ ՀԻՆԳ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԴԻԱԿՆԵՐԻ ՄՈՏ

«Lուսանկարչական պատմություններ Հայոց ցեղասպանության մասին»․ ՀԱՅ ԿԻՆԸ ՀԻՆԳ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԴԻԱԿՆԵՐԻ ՄՈՏ


Լուսանկարում իր ընտանիքի բոլոր անդամներին կորցրած վանեցի հայ կին է` Մայր Աթոռի մերձակա անտառում: Զոհերի մարմինները սպիտակ սավաններով փաթաթվում էին՝ տիֆի համաճարակի հետագա տարածումը կանխելու համար:

Լուսանկարը վերնագրվել է «Despair», այսինքն՝ «Հուսահատություն». մայրը շրջապատված է իր 5 զավակների՝ սավանով փաթաթված դիակներով: Սա Հայոց ցեղասպանությանը շատ բնորոշ տեսարաններից է: Արտասահմանյան առաքելությունների, որբախնամ և հիվանդախնամ կազմակերպությունների ներկայացուցիչների օրագրություններն ու փաստաթղթային նյութերը նույնպես այդ մասին են վկայում:

1915 թվականին Վանի և նրա հարակից հայկական գյուղերի տասնյակհազարավոր հայ բնակիչներ, որ հրաշքով փրկվել էին արյունալի կոտորածներից, ռուսական նահանջող զորքի հետ շարժվեցին դեպի Արևելյան Հայաստան: Գաղթականների քարավանը ճանապարհին քրդական ռազմատենչ ցեղերի կողմից պարբերաբար ենթարկվում էր հարձակումների՝ մեծաթիվ զոհեր տալով: Հաստատվելով Ռուսական կայսրության Երևանի նահանգում՝ գաղթականների մեծ մասը կուտակվեց Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում և նրա հարակից հատվածներում: Ամառվա տապին գաղթականների շրջանում սկիզբ առավ մալարիայի և տիֆի համաճարակ, ինչը հազարավոր կյանքեր խլեց:

«... ես, իհարկե, ասացի, որ հայ տղամարդկանց և կանանց հետ կատարված այդ սադիստական գինարբուքների սարսռալի մանրամասնությունների ամբողջական պատումը երբևէ չի կարող տպագրվել ամերիկյան մամուլում: Ցանկացած կարգի հանցագործություն, որ ամենաաղտոտ բնազդներ ունեցող մարդկային միտքը կարող է մշակել, ցանկացած հալածանքի ու անարդարության նոր ձևեր, որ կարող է պատկերացնել ամենաստոր երևակայությունը, դարձան այս նվիրյալ ազգի ամենօրյա դժբախտությունները: Ես վստահ եմ, որ ողջ մարդկության պատմությունը չի պարունակում նման սարսափելի դրվագներ, ինչպիսին սրանք են: Անցյալի մեծ կոտորածներն ու հետապնդումները գրեթե աննշան են թվում, երբ համեմատվում են հայերի 1915 թվականի տառապանքների հետ»:

Հենրի Մորգենթաու
ԱՄՆ դեսպանը Օսմանյան կայսրությունում
(1913-1916 թթ.)

Լուսանկարի աղբյուրը` Red Cross Magazine, March, 1918.
«100 ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՉԱԿԱՆ ՊԱՏՄՈՒՅԹՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» գրքից